Fietsverhuur à la Mexicana

Wat doe je als Nederlander in een deel van Mexico dat bijna net zo plat is als je geboorteland? Precies, daar ga je fietsen verhuren. Dat is dan ook exact wat Ewout vanuit zijn hostel in Valladolid doet.

Valladolid is een bijzondere plek. Het ligt midden in het met cenotes – diepe waterpoelen – gevulde schiereiland Yukatan en heeft een ietwat mysterieus sfeertje. Ik ben in Hostel La Candelaria, waar eigenaar Ewout me vertelt over de omgeving en de ondergrondse rivieren en poelen. Volgens de overlevering heeft een meteorietinslag in Celestun, aan de oostkust, brokstukken over heel Yukatan verspreid. Die zijn diep ingeslagen en hebben zich gevuld met grondwater. Vroeger gebruikten de Maya’s deze cenotes om offers te brengen aan de regengod Chaak. Jaren geleden is zonder succes geprobeerd de diepte van de cenote in het centrum van Valladolid te bepalen. Het touw van tachtig meter bleek niet lang genoeg.
Ewouts vriendin heeft een fietsroute uitgezet langs twee cenotes en drie dorpjes, in totaal zo’n 25 kilometer. In plaats van in de bus te hoppen om van bezienswaardigheid naar bezienswaardigheid te sjezen, stap ik daarom vandaag op de fiets. Tot mijn grote vreugde is Valladolid heerlijk overzichtelijk. Alle straten zijn genummerd – even straten lopen van noord naar zuid en oneven van oost naar west – en goed aangegeven. Zelfs ik kan hier niet verdwalen. Ik maak me wel wat zorgen over de rest van de route, maar Ewout heeft me verzekerd dat het niet fout kan gaan. Na een minuutje of tien rij ik de stad uit en de grote weg op. Best gevaarlijk, zo naast de auto’s. Dan zie ik een man op een fiets links van de weg op een pad rijden. Hij gebaart me en wijst op het bord: fietspad. Hoe Hollands wil je het hebben?
Ik haal twee fietsende Mexicanen in en rij bijna een vlinder aan. Voor de zoveelste keer realiseer ik me dat mijn tempo een beetje te hoog ligt. Rustig aan. Om me heen zie ik hoog gras, daarachter stukjes land met paarden, soms een veld vol Aloë Vera. Nu merk ik pas hoeveel vlinders er om me heen fladderen, afgewisseld door zoemende libelles en vogeltjes. Ondanks dat ik vlak naast de weg rij, voelt het als midden in de natuur. Een groot bord leidt me in de richting van cenotes Dzitnup – het klinkt Oostblok, maar het is Maya – en Samula. Ik heb er nog nooit één gezien, maar verwachtte een soort natuurlijk zwembad waarnaast ik op mijn handdoekje in de zon kan liggen. De stenen trap die in een donkere grot verdwijnt doet anders vermoeden.
Binnen is het koel, maar niet donker. Er groeit een boom op de rand van de cenote en zijn wortels hebben het plafond van de grot doorboord. Een brede strook zonlicht valt op het diepblauwe en kraakheldere water. Een man dobbert rond in een zwemband. Een vrouw zit op de rand met haar voeten in het water. Ik plons voorzichtig tussen hen in. Het voelt een beetje als een kuuroord. Na een paar rondjes ben ik lekker afgekoeld en klim ik weer op de kant. De man dobbert verder, de vrouw blijft ontspannen zitten. Ik loop de trap weer op, de grot uit.
Twee kilometer van de cenote ligt het dorpje Dzitnup. Het weggetje waar ik nu overheen fiets is beduidend rustiger. Nauwelijks een auto, af en toe een fietser, veel vlinders. Dzitnup zelf ziet er slaperig uit. Ik zie keurig geklede vrouwen met een grote bos bloemen. Dat is waar ook, het is een nationale feestdag, De Dag van de Doden. Vandaag worden overleden dierbaren herdacht en dat gebeurt op een gepaste plaats: het kerkhof. Ik fiets verder langs meer stille dorpjes. Ewout had gelijk, het kan niet fout gaan. De kaart is duidelijk en er zijn hier simpelweg geen andere wegen. Geen grote kruispunten. Geen stoplichten. Gewoon een heerlijk relaxed landelijk gebied.
Aan het einde van de rit besluit ik een kijkje te nemen op het grootste kerkhof in de buurt, dat van Valladolid. De straat voor de ingang is gevuld met stalletjes waar bloemen, skeletten – zowel eetbaar als ceramisch – en mierzoet ijs worden verkocht. Ook binnen wordt er duidelijk wat gevierd. De graven bestaan hier uit huisjes, soms groot genoeg voor een klein feestje. Eén familie zit gezellig samen in een graf bier te drinken, een andere zit in de schaduw van een grote tombe te kletsen. Even verderop staat een meisje te smsen. Contact onderhouden met de levenden is duidelijk een belangrijk onderdeel van de Dag van de Doden. Nu weet ik waarom al die dorpjes zo stil zijn. Vandaag gebeurt het op het kerkhof.

Veiligheid: Valladolid is een rustig en ontspannen dorpje, waar je zonder problemen rond kunt lopen, ook als vrouw alleen en ook op het kerkhof.
Prijspeil: voor een bed in een dorm betaal je in Hostel La Candelaria zo’n € 7, privékamers zijn € 15.