Groepsreis goudzoeken

El Dorado. De stad van goud. Gelukzoekers hebben op hun queeste de hele Maya wereld binnenstebuiten gekeerd. Tevergeefs. Tikal, één van de El Dorado genomineerden, is tegenwoordig uitstekend vindbaar. Voor iedereen.

Ik ben gisteravond laat aangekomen op het eilandje Flores in het noordoosten van Guatemala. Het is nu vier uur ‘s morgens en de wekker gaat. Mijn bus naar Tikal, in Maya hoogtijdagen een stad met 100.000 inwoners, vertrekt over een half uur. Midden in de nacht opstaan heeft altijd wel wat vind ik. De wereld is zo heerlijk stil als iedereen slaapt. Onderweg naar de voordeur van het guesthouse blijkt dat deze nacht alleen niet het geval. Iedereen is wakker. Er staan vier tienpersoonsbusjes klaar en tijdens de rit door Flores zie ik op elke straathoek mensen wachten op hun vervoer. Het is laagseizoen, maar het gaat duidelijk geen rustig ruïnebezoek worden.
In iets meer dan een uur en nog voor zonsopgang – de hoofdreden voor het vroege vertrek – staan we voor het hek van het Parque National Tikal. Het is nog niet open. Dat gaat het pas om zes uur, als de zon net op is. Ik had dit iets beter moeten voorbereiden. Er is vast wel een manier om eerder binnen te komen, maar met veertig mensen tegelijk wordt dat een beetje lastig.
Als het park eindelijk open gaat komt gids Luis ons enthousiast tegemoet. Hij komt hier al bijna zijn hele leven en kent elke boom, elke steen, elk dier. “Toen ik een jaar of zeven was begon ik met voetballen. Ik wilde heel graag mijn eigen voetbal, maar had geen geld. Daarom ging ik met taco’s en drankjes naar de mannen die bezig waren met de opgravingen. Goede handel. Heb het jaren gedaan. Ze hebben me veel verteld en de laatste vondsten laten zien. Nu Tikal op de Werelderfgoedlijst staat, mogen bezoekers de piramides niet meer in. Maar soms staat er een deurtje open, zoals gisteren. En ja, dan ga ik weer naar binnen. Elke keer als ik die hiërogliefen en fresco’s zie ben ik weer onder de indruk. Gisteren was zo’n dag. Beetje slecht nieuws voor jullie: ik heb net een rondje gedaan en vandaag zit alles op slot. Maar het is een prachtige heldere dag en gisteren regende het. Je kunt nou eenmaal niet alles hebben!”
Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk. Ik ben niet echt een ochtendmens en ook de enorme opkomst was nogal een domper. Luis heeft duidelijk plezier in wat hij doet. Hij stuitert als een klein kind voor ons uit. Ik kan me goed voorstellen hoe hij hier als zevenjarig ventje rondrende. In die tijd, de jaren ’50, was Tikal het domein van archeologen, niet van toeristen. Ruim vijftig jaar later is nog steeds meer dan tachtig procent volledig overwoekerd. Luis wijst op een rij groene heuvels vol bomen. Piramides. Opeens houdt het bos op en staan we op grote open plek: 1500 jaar geleden het centrale plein van Tikal. Om me heen gigantische gebouwen, de hoogste meer dan zeventig meter. De hele groep is er stil van.
Zoals in alle Maya-steden staat in Tikal alles in verband met de zon, maan en het sterrenstelsel. “Zo is de hele El Dorado mythe ontstaan. De gebouwen waren niet grijs zoals nu, maar geverfd in wit, roze en geel. Als de zon daarachter onderging of opkwam leek de stad van goud. Er wás alleen geen goud. Geen El Dorado. Het was gewoon de zon.”
Ik beklim de hoogste piramide en kijk uit over de jungle. De toppen van een aantal piramides steken boven de bomen uit. Luis blijft beneden, hoogtevrees. Ik probeer me voor te stellen hoe deze enorme stad er uit moet hebben gezien. Geen bos, maar straten. Geen toeristen, maar Maya’s. Geen grijze gebouwen, maar felle kleuren. Ik kijk omlaag. Het enige wat de piramides nu kleur geeft zijn de toeristen in wit, geel en roze. En toch. Ondanks de enorme opkomst, het vroege opstaan en mijn ochtendhumeur. Toch ben ik onder de indruk van deze plek. Naast mij vergelijkt een groep Italianen en een groep Engelsen het omkoopbedrag dat ze hebben betaald om om vijf uur binnen te komen. Ze hebben de zon op zien komen vanaf de top van deze hoge piramide. “Volgens mij hebben de Canadezen meer betaald, en die grote groep uit Duitsland ook.” Dringen geblazen dus, zelfs als het park nog niet eens officieel open is. Iedereen is nou eenmaal op zoek naar hetzelfde goud.

Veiligheid: helemaal afhankelijk van waar in Guatemala je bent. Flores is een hele rustige en prettige plek waar weinig gebeurt, ook Tikal is veilig. Het is wel, zoals op alle drukke, toeristische plaatsen, belangrijk goed op je spullen te letten.
Prijspeil: Guatemala is heel goedkoop. Voor een simpele hotelkamer betaal je 10 tot 20 euro, een biertje kost 1,50 en een flinke maaltijd zo’n 3 euro.